Lichamelijke, geestelijke of sociale factoren kunnen de slaap belemmeren. Geregeld is een slaapprobleem het gevolg van spanningen of verhoogde alertheid. Bij gebrek aan rust overdag, verwerk je gebeurtenissen pas in bed. Aanhoudende (belemmerende) gedachten kunnen je ook de rust ontnemen die nodig is om te slapen.
Slapeloosheid betekent dat je te weinig slaapt of dat de kwaliteit van je slaap niet voldoende is. Hier heb je dan overdag last van in je dagelijks functioneren. Het wordt ook wel chronische insomnie genoemd. Kenmerken van slapeloosheid zijn:
• Moeite met inslapen
• Regelmatig wakker worden uit de slaap
• Moeite om ’s nachts weer in te slapen na het wakker worden
• Vroeg wakker worden en dan niet meer kunnen slapen
• Niet voldoende uitgerust zijn na de slaap
• Overmatige slaperigheid en moeheid overdag
Oorzaken en in standhoudende factoren bij slapeloosheid
Er zijn diverse factoren die een slaapprobleem kunnen veroorzaken. Ook is er bepaald gedrag dat tot een slaapprobleem kunnen leiden of het probleem in stand kunnen houden. Voorbeelden zijn:
• Alcohol, drugs, roken of koffie drinken medicijngebruik;
• Het naar bed gaan uitstellen of slapen overdag;
• Ploegendiensten;
• Gebruik van tablet, smartphone of een ander beeldscherm in de avond;
• Sporten laat in de avond;
• Heel veel werk maken van de slaap, dysfunctionele gedachten;
• Onjuiste slaap hygiëne;
• Gebrek aan rustmomenten overdag;
• Zorgen, stress, verdriet, eenzaamheid;
• Pijn, jeuk, zwangerschapsklachten, overgangsklachten;
• Kleine kinderen die slecht slapen;
• Omgevingsgeluiden, tinitus.
Vicieuze cirkel
Als slapeloosheid langer voortduurt, ontstaat er een negatieve spiraal. Door vermoeidheid overdag, functioneer je minder goed. Je bent sneller geïrriteerd, minder geconcentreerd en hebt sneller last van angst, depressiviteit of piekergedrag. Spanningen of zorgen lopen hierdoor verder op. Soms ga je erg je best doen om te slapen. Dit werkt averechts. De slapeloosheid blijft zo voortduren en je komt in een vicieuze cirkel terecht die je niet altijd zelf kunt doorbreken.